(bron: Gazeta Wyborcza)

Opmerking over het opschrift van dit stukje: In het Pools betekent ‘Sąd’ of ‘sąd’ zowel ‘gerecht, rechtbank’ als ‘oordeel’, vandaar dat in de Poolse kritische pers, nu de verwikkelingen rondom het Hooggerechtshof naar een climax gaan, de woordspeling wordt gemaakt van ‘Sąd Ostateczny’ in de dubbele betekenis van ‘het laatste, ultieme, Gerecht’ en ‘het Laatste Oordeel’.

In een recordtempo zijn de afgelopen week in het Poolse parlement door de regeringspartij PiS voor de vijfde keer ingrijpende wijzigingen aangebracht in de wettelijke regeling betreffende de structuur en het functioneren van de rechterlijke macht en het Hooggerechtshof in het bijzonder. Doelstelling: de rechterlijke macht inclusief het Hooggerechtshof definitief ondergeschikt maken aan de uitvoerende macht, lees: het ministerie van Justitie, lees: minister Ziobro. Het gaat nu dus om een soort sluitstuk waarmee (voorlopig?) de laatste hand wordt gelegd aan een operatie die nu al ruim een jaar duurt en waarin het er steeds om gaat de gehele rechterlijke macht, en nu in het bijzonder ook het Hooggerechtshof, een structuur te geven die verzekert dat rechterlijke beslissingen ook op het hoogste niveau het beleid van Kaczynski en de regeringspartij niet meer kunnen dwarsbomen. Overigens beslist dit hof o.a. ook over de geldigheid van verkiezingsuitslagen.

Vrijdag 20 juli werd het enkele dagen eerder ingediende wetsontwerp door de Sejm aangenomen, dinsdag 24 juli door de Senaat, en op donderdag 26 juli werd de wet ondertekend door President Duda. Zij is onmiddellijk in werking getreden. De nieuwe wijzigingen moeten leiden tot snelle en grondige herziening van de samenstelling van het Hooggerechtshof. Naast deze wetswijzigingen zijn er ondersteunende maatregelen. Een kort overzicht: Continue reading Berichten van ‘onze correspondent’ over de situatie van de rechterlijke macht in Polen begin juli 2018 (1): ‘Het Laatste Oordeel’, oftewel: waar gaat het naartoe met het Poolse Hooggerechtshof? →

I. Europese Commissie start op 2 juli 2018 inbreukprocedure voor het EU-Hof in Luxemburg tegen Polen inzake de wetgeving betreffende het Hooggerechtshof;
II. Rechters in Kielce hebben Polen voor het EHRM in Straatsburg gedaagd inzake schending van art. 6 EVRM
(bron: Gazeta Wyborcza van 2 juli 2018, met o.a. Tomasz Bielecki, Brussel, Deutsche Welle,)

I. Inbreukprocedure voor het EU-Hof
Op verzoek van vele zijden (zie mijn bericht van 29 juni j.l.) heeft Commissaris Timmermans namens de Commissie vandaag een inbreukprocedure tegen Polen aanhangig gemaakt voor het Hof in Luxemburg. Deze betreft het op 3-4 juli dreigende ontslag van de President en een groot aantal rechters in het Hooggerechtshof, in strijd met de Poolse Grondwet (zie mijn bericht van 29 juni j.l.). De Commissie schrijft nu aan de Poolse regering dat de desbetreffende wetswijzigingen een schending opleveren van “het beginsel van de onafhankelijkheid, en van de daarmee samenhangende onafzetbaarheid van de Rechterlijke Macht”.
Dit besluit van de Commissie schort de inwerkingtreding van de bedoelde wet niet op, maar opent de weg om over enkele weken een formele klacht in te dienen die wel kan worden gecombineerd met een verzoek tot schorsing van de werking van de gewraakte wetgeving, welke gepaard kan gaan met snelle voorlopige maatregelen. Om dit mogelijk te maken moest de zaak, zoals nu dus gebeurd is, vóór de inwerkingtreding, dus vóór 3 juli aanhangig worden gemaakt. Eventuele maatregelen getroffen rondom 3 en 4 juli kunnen nu spoedig worden geblokkeerd.
Polen heeft nu een maand gekregen om op de aantijgingen te reageren. Als het antwoord van Polen niet bevredigend is, moet de Commissie een tweede schrijven (een zogenaamde ‘gemotiveerde opinie’) bij het Hof indienen, waarop de Poolse regering dan weer kan reageren. Pas na afloop van deze inleidende procedure kan de formele klacht tegen Polen bij het Hof zelf worden ingediend. Continue reading Berichten van ‘onze correspondent’ over de situatie van de rechterlijke macht in Polen begin juli 2018 (2): Inbreukprocedure tegen Polen en rechters in Kielce dagen Polen voor het EHRM →

In mijn eerdere berichten is o.m. ingegaan op eind 2017 aangenomen wijzigingen in de wettelijke bepalingen betreffende de leden van het Hooggerechtshof, ten gevolge waarvan de pensioengerechtigde leeftijd wordt verlaagd van 70 naar 65 jaar, maar waarbij aan de President de bevoegdheid werd gegeven om aan  rechters die binnen drie maanden na inwerkingtreding aan hem een daartoe strekkend verzoek doen, toe te staan langer aan te blijven.  Deze termijn ging op 3 april jl. in en loopt dus op 3 juli af.

De afgelopen maanden bleek dat de meeste rechters van dit Hof die dit betrof, het standpunt innemen dat deze nieuwe wettelijke bepalingen in strijd zijn met de Grondwet, die in de artikelen 179 en 180 bepalen dat rechters voor onbepaalde tijd worden benoemd en dat de wet de pensioensleeftijdsgrens bepaalt.  Een wetswijziging tot verlaging van de pensioensleeftijd is dus niet van toepassing op de zittende rechters, maar alleen op rechters die ná een dergelijke wijziging worden benoemd.  Daarom heeft deze groep rechters aan de President geen verzoek om verlenging gedaan. Sommigen hebben, zonder aan de President enig verzoek te doen, hem wél schriftelijk laten weten dat zij het standpunt innemen dat de Grondwet in de weg staat aan hun eerder onvrijwillig vertrek en dat een verzoek om verlenging dus met de Grondwet in strijd zou zijn.  En voor de Eerste Voorzitter van het Hooggerechtshof, Malgorzata Gersdorf, geldt nog een aparte bepaling in de Grondwet: “De Eerste Voorzitter van het Hooggerechtshof wordt benoemd … voor een zesjarige ambtstermijn” (art. 183 lid 3). Ruim 60 zittende rechters hebben inmiddels officieel verklaard dat zij ‘als een muur’ rondom hun Eerste Voorzitster staan (n.b. mevrouw Gersdorf is in november j.l. 65 jaar geworden).

Intussen wordt druk gespeculeerd wat er nu op korte termijn kan gebeuren of gaat gebeuren in Europese Unie-verband. Daarbij moeten twee verschillende mogelijkheden worden onderscheiden.

Continue reading Berichten van ‘onze correspondent’ over de situatie van de rechterlijke macht in Polen begin juli 2018 (3): Wat staat het Poolse Hooggerechtshof op 3 juli 2018 te wachten? Wat gaat de Europese Commissie doen? De zaak lijkt te gaan escaleren. →