Op 20 oktober 2018 sprak Rechters voor Rechters in Kiev met Larysa Holnyk. Zij is rechter in Poltava, een Oekraïense provinciestad.
In Oekraïne moeten alle rechters in het kader van de corruptiebestrijding, waartoe het land zich heeft gecommitteerd in het Europees Associatieverdrag, een zogenoemde kwalificatie-evaluatie ondergaan. Hierin wordt beoordeeld of zij voldoen aan criteria van vakmanschap en integriteit. Voor Larysa valt deze toetsing samen met de omzetting van haar tijdelijke aanstelling (vijf jaren) tot een voor het leven, normaal niet veel meer dan een formaliteit. De kwalificatie evaluatie van de gehele zittende magistratuur neemt jaren in beslag. Maar liefst 7.000 rechters moeten de test, die uit vier stappen bestaat, ondergaan. Zolang Larysa niet alle stappen heeft doorlopen, ontvangt zij salaris maar mag zij geen zittingen doen. Wel wordt zij geacht iedere dag op haar werk te verschijnen. Er zijn meer rechters die in dezelfde positie verkeren. Dat zij de laatste jaren veel in de publiciteit is gekomen, heeft dan ook een andere achtergrond.
Zij vertelde ons het volgende verhaal:
In 2014 krijgt Larysa van haar president een zaak toebedeeld waarin de burgemeester van Poltava wordt verdacht van belangenverstrengeling: hij verzuimt bij een besluit over uitgifte van land zijn familierelatie tot de betrokkene te vermelden. Het is een vergrijp waarvoor de wet voorschrijft dat de verdachte in persoon verschijnt. Algauw zoekt de zaakwaarnemer van de burgemeester contact met Larysa om de zaak ‘in der minne’ te schikken, een helaas maar al te veel voorkomende praktijk in Oekraïne. Zij weet hem te ontlopen en laat de zaak op zitting komen. Steeds vindt de verdachte een reden om de behandeling aan te laten houden: een dienstreis, plotseling opkomende ziekte, en rekt de zaak zo tot over de wettelijke verjaringstermijn heen. Het artikel dat de verjaring regelt, bevat echter ook de bepaling dat gedragingen van de verdachte de verjaring kunnen stuiten. Opnieuw krijgt Larysa namens de burgemeester het aanbod, nu wat dwingender, om de zaak buiten de rechtszaal af te doen. Larysa kan ditmaal het gesprek niet ontlopen, maar maakt heimelijk opnamen met haar mobiele telefoon. Larysa wijst in het gesprek het aanbod wat lacherig af. En niet alleen dat, maar zij doet aangifte tegen de burgemeester en zijn zaakwaarnemer wegens poging tot omkoping. Vanaf dat moment verandert Larysa‘s leven ingrijpend. De president van haar gerecht is verbolgen over haar halsstarrigheid om een vonnis te willen schrijven; de zaak is immers verjaard. Er wordt een reeks aangiften gedaan tegen haar en haar man waarvan de meeste door het openbaar ministerie wegens gebrek aan bewijs worden opgelegd. Sommige wachten nog op een vervolgingsbeslissing. In november 2017 worden zij en haar man midden op straat in elkaar geslagen door twee jongen mannen met stokken. Zij vermoedt connecties met de burgemeester, maar kan die niet hardmaken. De verdachten worden nooit gevonden. Continue reading Een Oekraïense klokkenluidster uit Poltava: rechter Larysa Holnyk →