‘Nobody wants to be the next Afiuni’

“The Afiuni case has created an atmosphere of fear amongst judges, known as the ‘Afiuni effect’. Prior to the case, the IBAHRI found that Venezuelan judges were fearful of disciplinary proceedings or dismissal if they returned decisions unpopular with the executive.

As a result of the Afiuni case, in particular the multiple violations of the Covenant that have occurred throughout the process and the above-mentioned statement that her case should be considered exemplary, Venezuelan judges are now fearful of criminal proceedings and/or losing their liberty. This has caused significant damage to judicial independence in the country and as reported by the IBAHRI following its 2011 visit to Caracas, ‘Nobody wants to be the next Afiuni’.” 

Ondertussen is meer dan vijf jaar verstreken sinds Maria Afiuni werd gearresteerd wegens het opheffen van de voorlopige hechtenis van een verdachte die door toenmalig president Chavez als vijand van de staat werd beschouwd.

De strafzaak tegen Afiuni is door talloze aanhoudingen, allerlei procedurele onverkwikkelijkheden en een herstart van het proces in juli 2014 nog steeds niet inhoudelijk behandeld. Afiuni zit thuis, moet zich houden aan beperkende schorsingsvoorwaarden, is niet in staat om te werken, heeft geen enkele vorm van inkomsten en is daarmee voor haar levensonderhoud volstrekt afhankelijk van familie en vrienden.

Het heeft iets cynisch dat het uitgerekend rechter Alí Fabricio Paredes is, de rechter die in de eerste fase presideerde over de strafzaak tegen Afiuni, die nu zelf op 10 februari 2015 is gearresteerd door de Veiligheidsdienst. Dit nadat hij daags daarvoor een verdachte in een spraakmakende strafzaak tot 14 jaar gevangenisstraf – en te laag in de ogen van de autoriteiten – gevangenisstraf had veroordeeld wegens drugssmokkel en witwassen.

Terecht zegt Co-Chair Hans Corell van het IBAHRI hierover:

‘To arrest any judge for passing a sentence considered too lenient by the Government, as in Judge Paredes’ case, fundamentally undermines basic notions of the rule of law, democracy and the separation of powers. We strongly condemn Judge Paredes’ arrest, and remind Venezuela’s authorities that he is entitled to due process and that any sentence is subject to appeal and judicial control.’

De internationale druk op Venezuela blijft hoog, zo heeft het VN CAT-comité in zijn Concluding Observations eind november 2014 nog de volgende dringende aanbeveling gedaan (met dank aan onze vertaalpool Spaans!):

“16. Het Comité toont zich ernstig bezorgd over het gebrek aan onafhankelijkheid van de Rechterlijke macht ten opzichte van de Uitvoerende macht, dat wordt aangetoond door het geval van rechter María Lourdes Afiuni, die, nadat ze de voorwaardelijke invrijheidstelling had bevolen van een gevangene wiens detentie het wettelijk maximum had overschreden en als willekeurig was beschouwd door de Werkgroep aangaande willekeurige detentie, werd opgesloten nadat de Uitvoerende macht publiekelijk 30 jaar gevangenisstraf voor haar gevorderd had. Het Comité merkt op dat genoemde rechter onderworpen werd aan preventieve hechtenis gedurende meer dan een jaar onder omstandigheden die haar gezondheid en veiligheid bedreigden, en geeft blijk van zijn diepe bezorgdheid over de berichten dat zij seksueel werd belaagd door een overheidsfunctionaris gedurende haar detentie. Het Comité betreurt dat, hoewel dit een van overheidswege te vervolgen misdrijf is, er tot op heden geen ambtshalve onderzoek is ingesteld. Het Comité neemt evenzeer met bezorgdheid waar dat de stabiliteit van rechters in hun functie niet gegarandeerd is, aangezien 62% van de rechters tijdelijk aangesteld zijn, en vrij worden benoemd en uit hun functie ontzet. Het Comité is er bezorgd over dat de vervolging van rechter Afiuni als ook het afzetten van tijdelijk aangestelde rechters, vermoedelijk wegens het nemen van beslissingen die nadelig waren voor de regering, een negatief effect gehad hebben op de onafhankelijkheid van de overige rechters, en de garanties ondergraven van een Rechtsstaat die nodig zijn voor een effectieve bescherming tegen marteling (art. 2, 12 en 13).

De Lidstaat moet:

1. Ambtshalve en op spoedige, volledige en onpartijdige wijze de beschuldigingen onderzoeken van marteling en mishandeling door seksuele agressie, beweerdelijk gepleegd jegens rechter Afiuni gedurende haar detentie in het Instituto Nacional de Orientación Femenina;
2. Aan rechter Afiuni een rechtmatig en onafhankelijk proces garanderen alsmede een passende vergoeding voor de gedurende haar detentie ondervonden lichamelijke en geestelijke schade;
3. Het beginsel van de onschuldspresumptie respecteren, en zich te onthouden van publieke handelingen of verklaringen die kunnen resulteren in een negatieve invloed op de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht;
4. Urgente maatregelen nemen om de volledige onafhankelijkheid en onafzetbaarheid van rechters te verzekeren in overeenstemming met de internationale standaarden op dit gebied. In concreto dient de Staat met de grootste spoed openbare selectieprocedures te organiseren voor de toegang tot de rechterlijke macht, beheerd door onafhankelijke autoriteiten, en het systeem van tijdelijke aanstellingen van rechters op te heffen, en de stabiliteit en onafhankelijkheid van de zittende tijdelijk aangestelde rechters te garanderen.”

 

Het zou geweldig zijn als wij u in een volgende nieuwsbrief beter nieuws over Venezuela kunnen brengen.

• Download de hele nieuwsbrief [PDF]