Rapport OSF identificeert problemen Slowaakse rechterlijke macht

Werner Stemker Köster, rechter-commissaris bij Rechtbank Rotterdam, heeft zich de afgelopen tijd intensief voor RR met de situatie van de rechterlijke macht in Slowakije beziggehouden. Hij heeft bovendien in opdracht van de Slowaakse vestiging van de Open Society Foundation (OSF) een rapport opgesteld over de situatie van rechterlijke macht aldaar. Hieronder volgt een verslag van zijn hand.

Klik op dit logo om de website van de Slowaakse vestiging van de Open Society Foundation te openen

In het najaar van 2009 vroeg de Slowaakse raadsheer in de Hoge Raad Miroslav Gavalec per e-mail de aandacht van Rechters voor Rechters voor de disciplinaire procedures die na de benoeming van Stefan Harabin als minister van justitie van Slowakije tegen hem en andere leden van de Slowaakse rechterlijke macht waren gestart. Harabin is binnen de Slowaakse rechterlijke macht een omstreden figuur met een opmerkelijke carrière: begonnen als rechter en raadsheer in resp. de rechtbank en het hof in Kosice, vervulde hij in de laatste 10 jaar de functies van vice-president in de Slowaakse Hoge Raad en president van de Hoge Raad (en q.q. voorzitter van de Slowaakse Raad voor de rechtspraak) tot zijn benoeming tot minister van justitie in 2006 om -in 2009- wederom benoemd te worden als president van de Hoge Raad (en dus voorzitter van de Raad voor de rechtspraak). Harabin houdt niet echt van kritiek op zijn persoon of functioneren: als minister van justitie was hij de ‘autor intellectualis’ van één van de meest restrictieve mediawetten in Europa. Als minister van justitie en (later) president van de Hoge Raad en voorzitter van de Raad voor de rechtspraak, was hij de instigator van veel rechtszaken en disciplinaire procedures tegen journalisten en leden van de rechterlijke macht die het waagden hem te bekritiseren.

Dat Miroslav Gavalec zich tot RR wendde zal niet alleen te maken hebben met het feit dat de stichting zich inzet voor de positie van leden van de rechterlijke macht die in de verdrukking zijn gekomen, maar ook met het gegeven dat vanaf de jaren ’90 een hechte samenwerking heeft bestaan tusssen de NVvR en haar Slowaakse zustervereniging ASJ (Assocation of Slovak Judges). RR heeft mij, als direct betrokkene bij die eerdere samenwerking met de Slowaakse collega’s, min of meer als haar ‘special rapporteur’ voor Slowakije aangesteld en dat heeft me de gelegenheid geboden de afgelopen 2 jaar intensief de situatie van de Slowaakse rechterlijke macht te volgen.

In oktober 2010 heb ik in opdracht van RR een bezoek gebracht aan Bratislava om de mogelijkheid van een vorm van samenwerking tussen de stichting en de Slowaakse rechterlijke macht te onderzoeken. Daarnaast kregen Lukasz Bojarski (o.a. lid van de Poolse Raad voor de rechtspraak) en ik in februari 2011 van de Slowaakse vestiging van de Open Society Foundation opdracht een rapport over de toestand van de Slowaakse rechterlijke macht te schrijven. Dat rapport is op 8 februari 2012 gepresenteerd en hier te vinden op de website van de OSF Bratislava. Enkele van de conclusies van het rapport zijn dat Harabin verantwoordelijk is voor de arbitraire disciplinaire procedures tegen rechters die kritisch waren over hem als Minister van Justitie en over zijn verkiezing tot president van de Hoge Raad, alsmede dat een aantal van deze procedures niet voldeden (en voldoen) aan internationale standaarden wat betreft de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht en wat betreft het recht van betrokkenen op een eerlijk proces. RR houdt de situatie in Slowakije nauwlettend in de gaten.

Werner Stemker Köster