Landenoverzicht: Colombia

In de afgelopen periode heeft RR zich voor het eerst bezig gehouden met Colombia.

Amnesty International schrijft over dit land:

Colombia wordt al decennialang geteisterd door een gewapend conflict tussen linkse guerrillabewegingen als FARC en ELN en het regeringsleger en illegale, rechtse paramilitairen. De hele bevolking is er het slachtoffer van. Het is een van de gevaarlijkste plekken ter wereld voor vakbondsactivisten, journalisten, advocaten en rechters en mensenrechtenverdedigers.

Het is dan ook niet voor niets dat de Deutsche Richterbund al jarenlang in samenwerking met ontwikkelingsorganisatie Misereor (financiële) steun biedt aan de Colombiaanse organisatie FASOL die zich specifiek inzet voor (humanitaire) hulp aan (familie/nabestaanden van) rechters en officieren van justitie die zijn gedood, ontvoerd, of worden bedreigd of geïntimideerd als gevolg van hun werkzaamheden.

[Zie voor nadere informatie: http://www.drb.de/cms/index.php?id=52 en het artikel: ‘Das Richteramt in Kolumbien – eine wahrlich schwierige Aufgabe’, van de hand van de Colombiaanse rechter Maria Stella Jara Gutierrez.]

Gloria Gaona Constanza Rodriguez

In maart heeft RR  aandacht gevraagd bij o.a. de Nederlandse Mensenrechtenambassadeur voor de moord op strafrechter Gloria Gaona Constanza Rodriguez en het belang onderstreept van een grondig, onafhankelijk en onpartijdig strafrechtelijk onderzoek naar deze moord.

Rechter Gloria Gaona werd op 22 maart 2011 ‘s ochtends op straat neergeschoten in Saravena, in het noordwestelijke departement Arauca, aan de grens met Venezuela. Zij was belast met de berechting van de spraakmakende moord op de drie kinderen Torres Jaimes, 2 broers en hun (tevens verkrachte) zusje.  De verdachten in deze zaak zijn militairen.  Vlak voor haar dood heeft de rechter zich kritisch uitgelaten over de vertragingstactiek die de advocaten (leden van de Defensoría Militar Integral (DEMIL)) van hoofdverdachte luitenant Raul Munoz hanteerden.

Eind april 2011 zijn er drie verdachten aangehouden waarvan de Colombiaanse politie heeft gesteld dat dit leden van de Colombiaanse guerrillagroepering ELN zijn. In de media werd bekend gemaakt dat zij alle drie zouden hebben bekend betrokken te zijn geweest bij de moord op rechter Gloria Gaona. President Santos heeft in een persverklaring zijn tevredenheid geuit over de snelle afronding van het onderzoek.

Door RR is tijdens een gesprek begin september opnieuw aandacht gevraagd voor deze zaak bij de Mensenrechtenambassadeur met het verzoek om informatie over de voortgang van het strafproces tegen de drie verdachten. Ook is gevraagd of het proces op enigerlei wijze wordt gevolgd door (internationale) waarnemers.

Dit nu uiteindelijk niet alleen de president tevreden moet zijn over het strafrechtelijk onderzoek maar met name ook de onafhankelijke rechter.

Overigens lijkt uit de meest recente berichtgeving in de Colombiaanse media over deze zaak te moeten worden afgeleid dat een belangrijke getuige zou zijn betaald voor haar belastende verklaring jegens de drie opgepakte verdachten.

María Cristina Trejos Salazar

In mei van dit jaar verscheen een persbericht van Amnesty International over de Colombiaanse rechter María Cristina Trejos Salazar.

Op 28 April 2011 veroordeelde deze rechter oud generaal Jesús Armando Arias Cabrales tot 35 jaar gevangenisstraf in verband met zijn betrokkenheid bij de gedwongen verdwijning van 11 personen in november 1985 na de militaire bestorming van het Paleis van Justitie in Bogota.

President Santos heeft vervolgens publiekelijk gesteld dat er geen bewijs was voor enige betrokkenheid van Cabrales.

Amnesty International maakt zich ernstige zorgen over de veiligheid van rechter Salazar omdat zij ook betrokken is bij andere politiek gevoelige zaken en te meer nu een collega rechter die in een samenhangende zaak eveneens tot een veroordeling kwam van een oud militair inmiddels het land heeft moeten ontvluchten uit vrees voor haar leven.

Jenny Rosania Jiménez

Onlangs ontving RR via de Colombiaanse organisatie Fasol een zogenaamde Acción Urgente inzake de bedreigde strafrechter Jenny Rosania Jiménez.

Nadat deze rechter in mei 2010 de arrestatie had bevolen van Mario Aranguren, oud directeur van de financiële inlichtingendienst (UIAF), heeft de toenmalig President Uribe publiekelijk zijn ongenoegen geuit over haar beslissing.

Sindsdien is zij verschillende malen geïntimideerd en bedreigd, ondanks haar verzoeken daartoe is zij niet of nauwelijks beveiligd door de overheid. Voorts zijn er inmiddels talloze (in het Fasol bericht staat: 19 of mogelijk zelfs meer) disciplinaire acties tegen haar gestart. Deze gang van zaken baart ons uiteraard ernstige zorg.

Voor de twee laatstgenoemde zaken heeft RR niet alleen aandacht gevraagd bij de Nederlandse Mensenrechten-ambassadeur en bij de VN Special Rapporteur for the Independence of Judges and Lawyers. De onafhankelijkheid van de rechterlijke macht dient immers door de staat te worden gewaarborgd.

De uitvoerende macht dient zich te onthouden van ‘inappropriate or unwarranted interference’ (zie o.a. art. 4 van de Basic Principles on the Independence of the Judiciary). Bovendien moeten rechters die betrokken zijn bij politiek gevoelige zaken op een adequate manier door de overheid worden beschermd.

Oproep: deelnemers gezocht voor een RR-werkgroep Colombia

Wie het interessant vindt om zich wat intensiever bezig te houden met Colombia en bij voorkeur (in ieder geval passief) het Spaans enigszins beheerst, wordt opgeroepen zich aan te melden (info@rechtersvoorrechters.nl).

Amnesty International Nederland heeft toegezegd voor geïnteresseerden samen met RR een werkbijeenkomst te organiseren over effectief actievoeren op Colombia.