Servië

Eind december 2009 zijn in Servië door de High Judicial Council (HJC) in het kader van hervormingen van de rechterlijke macht meer dan 800 voor het leven benoemde rechters (en overigens ook ruim 150 officieren van justitie; 20-25% van het totaal aantal Servische rechters en officieren van justitie) niet opnieuw benoemd oftewel ontslagen. Geen van de 837 rechters heeft een geïndividualiseerde beschikking ontvangen, er is geen sprake geweest van hoor en wederhoor, noch is er een adequate beroepsprocedure opengesteld.

Gealarmeerd door dit bericht heeft Rechters voor Rechters samen met MEDEL (Magistrats Européens pour la Démocratie et les Libertés) van 4 tot 6 februari 2010 op uitnodiging van de Servische rechtersvereniging JAS een werkbezoek gebracht aan Belgrado. Tijdens de druk bezochte afsluitende persconferentie in Belgrado hebben RR en Medel het belang onderstreept van de onafzetbaarheid van rechters als fundamentele waarborg voor een onafhankelijke rechterlijke macht. Voorts hebben zij hun zorg uitgesproken over het totale gebrek aan transparantie in de gehanteerde selectieprocedure. Zie voor meer informatie de persverklaring van RR en MEDEL.

RR heeft sindsdien aandacht gevraagd voor de situatie in Servië bij onder andere de Venice Commission van de Raad van Europa, bij de CCJE (Consultative Council of European Judges, bij de Servische ambassade en bij de speciale rapporteur van de VN inzake de independence of judges and lawyers.

Praktisch alle rechters hebben beroep ingesteld tegen hun ontslag bij het Servische Constitutionele Hof.  Het Hof heeft tot nu toe één zaak behandeld, de ontslagbeschikking is vernietigd.

Op 9 november 2010 kwam het EC SERBIA 2010 PROGRESS REPORT (SEC (2010) 1330) uit. De zorgelijke conclusie luidt : ‘Overall, Serbia’s judicial system only partially meets its priorities. There are serious concerns over the way recent reforms were implemented, in particular the reappointment of judges and prosecutors.’

Op 29 december 2010 (8 dagen na indiening!) is een wet aangenomen tot verdere hervorming van de rechterlijke macht. Deze wetswijziging  is buitengewoon kritisch ontvangen, niet alleen door de beroepsorganisaties van rechters en officieren maar ook door vele hoogleraren en vooraanstaande juristen in een open brief waarin gewezen wordt op het ongrondwettig karakter van de nieuwe wetgeving. De beroepen die eerder zijn ingesteld door de niet benoemde rechters worden van het Constitutionele Hof overgeheveld naar de HJC, deze zal de betwiste beslissingen herzien. De niet benoemde rechters mogen geen stem uitbrengen op kandidaat-leden in de aanstaande verkiezingen voor de nieuwe samenstelling van de HJC.

Op 16 februari 2011 heeft RR samen met MEDEL een brief gestuurd aan onder andere EU-voorzitter Barroso, Eurocommissarissen Reding (Justitie) en Füle (Uitbreiding EU) en voorzitter Buquicchio van de Venice Commission van de Raad van Europa met als bijlage de open brief van tientallen professoren en andere vooraanstaande juristen.

Op 19 februari 2011 zal de voorzitter van RR deelnemen aan een conferentie onder andere georganiseerd door de Servische rechtersvereniging in Belgrado, waar zal worden gesproken over de noodzaak van regionale samenwerking van beroepsverenigingen van magistraten in het Balkangebied.