Op 10 december jl. was het precies twee jaar geleden dat rechter Maria Afiuni werd gearresteerd nadat zij de voorlopige hechtenis van zakenman Eligio Cedeño had geschorst. Deze zakenman werd verdacht van witwaspraktijken en zat op dat moment al meer dan 2 jaar in voorarrest. De maximaal toegestane periode volgens de Venezolaanse wet bedroeg 2 jaar. Cedeño ontvluchtte meteen die dag het land. Onmiddellijk sprak President Chavez publiekelijk zijn ongenoegen uit over de beslissing en beschuldigde Afiuni van corruptie: zij zou Cedeño hebben geholpen bij de vlucht. Afiuni werd diezelfde dag nog gearresteerd. De beslissing van Afiuni was conform het Venezuelaanse en het internationale recht. Toch zat zij vanaf 10 december 2009 tot en met januari 2011 in een vrouwengevangenis gedetineerd. Sinds februari 2011 ondergaat zij huisarrest onder strenge condities.
Afiuni trekt de onafhankelijkheid van de haar toegewezen zittingsrechter, Alí Fabricio Paredes, in twijfel. Haar herhaalde verzoeken om haar zaak door een meervoudige kamer te laten behandelen zijn echter telkens afgewezen. Haar strafzaak is nog steeds niet inhoudelijk behandeld, maar wordt keer op keer aangehouden nu Afiuni weigert op de openbare zitting te verschijnen zolang rechter Paredes haar zaak behandelt. Wel is zij verplicht te verschijnen voor de niet openbare raadkamers waar telkens een beslissing wordt genomen over de voorlopige hechtenis.
Op 9 december jl. was opnieuw een behandeling in raadkamer gepland. Maria Afiuni was ook aanwezig. Toen verscheen plotseling rechter Paredes in toga en werd er een videocamera de zittingszaal ingereden. Nu dit duidde op alsnog een openbare inhoudelijke behandeling, heeft Maria Afiuni de zittingszaal verlaten. De inhoudelijke behandeling is toen opnieuw aangehouden. Ook de behandeling in raadkamer werd op verzoek van het openbaar ministerie tot een nader te bepalen datum aangehouden in verband met de afwezigheid van Afiuni.
Het advocatenteam van Maria Afiuni heeft op dinsdag 13 december 2011 een verzoek tot haar invrijheidstelling ingediend op de griffie van de rechtbank. Het team werd op dat moment wrang verrast toen zij aldaar werden geconfronteerd met een op die dag gedateerd bevel tot verlenging van de voorlopige hechtenis voor een periode van maar liefst 2 jaar, waartoe rechter Paredes had beslist zonder Afiuni te horen. Deze beslissing is in strijd met zowel de internationale standaarden als met het Venezolaanse recht.
De laatste informatie uit Venezuela is dat er deze maand sprake is van een roulatie van de rechters in Caracas. Hoe dat precies uitpakt voor de zaak van Maria Afiuni is nog niet duidelijk. Pas in januari 2012 zal daarom het verzoek van Afiuni’s advocaten tot onvoorwaardelijke invrijheidstelling worden behandeld door de rechtbank.
Gisteren, 16 december was het precies twee jaar geleden dat 3 mensenrechtenexperts van de Verenigde Naties zich in krachtige termen uitlieten over de detentie van Maria Afiuni. Mr. El Hadji Malick Sow (Chairperson-Rapporteur van de Working Group on Arbitrary Detention), Ms. Gabriela Carina Knaul de Albuquerque e Silva (Special Rapporteur on the independence of judges and lawyers) en Ms. Margaret Sekaggya (Special Rapporteur on the situation of human rights defenders) spraken van:
“a blow by President Hugo Chávez to the independence of judges and lawyers in the country” en “Reprisals for exercising their constitutionally guaranteed functions and creating a climate of fear among the judiciary and lawyers’ profession serve no purpose except to undermine the rule of law and obstruct justice”.
Toen is al gevraagd om haar “immediate and unconditional release”. Het is pijnlijk te moeten constateren dat ondanks voortdurende nationale en internationale druk de voorlopige hechtenis deze week op onrechtmatige wijze met maar liefst twee jaar is verlengd en dat rechter Maria Afiuni nog steeds onder bezwarende condities onder huisarrest staat.
Rechters voor Rechters heeft inmiddels bij diverse relevante autoriteiten opnieuw met klem aandacht voor haar situatie gevraagd.