– RR heeft zich de afgelopen periode intensief bezig gehouden met de situatie van de 837 ontslagen rechters in Servië waarover wij eerder berichtten. Eind dit jaar zal worden beslist over het kandidaat-lidmaatschap van Servië bij de EU. In het recent verschenen rapport van het Helsinki Committee for Human Rights in Serbia wordt de situatie van de rechterlijke macht ’the biggest obstacle on the road to the EU’ genoemd. Op 23 mei jl. zijn de criteria voor een herzieningsprocedure voor de ontslagprocedures vastgesteld door de High Judicial Council (HJC). De aanbevelingen van onder meer de Servische rechtersvereniging (JAS) zijn daarbij niet overgenomen. De JAS heeft afstand genomen van de regeling die de HJC heeft opgesteld. RR heeft een petitie aangeboden aan de Vaste Commissie van Europese Zaken van de Tweede Kamer en een brief gestuurd aan voorzitter van de Europese Commissie Barroso met betrekking tot de situatie van de rechterlijke macht in Servië. –
RR heeft de afgelopen tijd intensief contact onderhouden met verschillende instanties in Servië over de situatie van de 837 ontslagen rechters in Servië. Er wordt – waar effectief – samen opgetrokken met MEDEL(Magistrats Européens pour la Démocratie et les Libertés). Tevens wordt Gabriela Knaul, de VN special rapporteur on the Independence of Judges and Lawyers geregeld op de hoogte gehouden. Op 19 februari 2011 heeft de voorzitter van RR deelgenomen aan een conferentie onder andere georganiseerd door de JAS in Belgrado, waar is gesproken over de noodzaak van regionale samenwerking van beroepsverenigingen van magistraten in het Balkangebied. Meer hierover is te vinden in onze recent verschenen nieuwsbrief.
Servië is een van potentiële kandidaat EU-lidstaten. Eind dit jaar zal een beslissing worden genomen of aan Servië de status van kandidaat EU-lidstaat kan worden verleend. De noodzakelijke hervorming van de rechterlijke macht is daarbij een belangrijk punt van aandacht. In het voornoemde rapport van het Helsinki Committee for Human Rights in Serbia wordt dat zelfs ’the biggest obstacle on the road to the EU’ genoemd:
“In 2010, the authorities’ resort to legal and political jugglery and manoeuvring in addressing the controversy concerning the re-election of judges and prosecutors and the incompatibility of domestic judiciary legislation with EU standards drew sharp criticism and warnings from headquarters or officials of relevant international bodies. For all the promises of the Serbian authorities and the Ministry of Justice to comply with the suggestions of the European Commission, the judicial controversy is blocking the required reforms, with domestic judges and prosecutors continuing to exchange correspondence with European officials and with both sides voicing objections to new amendments to the relevant legislation with which, it appears, no one is completely satisfied.”
Op 23 mei jl. zijn de criteria voor de herzieningsprocedure vastgesteld door de HJC. Aan de hand van die criteria zullen alle eerder genomen ontslagbeslissingen opnieuw tegen het licht moeten worden gehouden. De min of meer gelijkluidende aanbevelingen en wijzigingsvoorstellen van de JAS en van de OVSE met betrekking tot deze criteria zijn echter grotendeels niet overgenomen. Dat is opmerkelijk nu de OVSE op verzoek van de HJC, JAS, het Ministerie van Justitie en de EU een voorstel voor een procedure heeft gemaakt. Zowel de JAS als de OVSE zijn van mening dat de criteria die nu zijn vastgesteld te veel ruimte voor discretie laten voor de HJC. De JAS heeft op 28 mei jl. in een verklaring publiekelijk afstand genomen van de HJC Rules for the Enforcement of the Decision on Criteria and Standards.
RR acht het van groot belang dat deze kwestie rond de het ontslag en de benoeming van Servische rechters in het kader van het Servische EU toetredingsproces nauwgezet wordt geobserveerd door de EU- lidstaten. Het eerder genoemde rapport van het Helsinki Committee for Human Rights in Serbia (p.130) verwoordde de zorgelijke situatie als volgt:
“The international community expects this ‘third pillar’ of power to become independent and stable as soon as possible in order to quicken the EU accession process irrespective of possible political changes in the future. The Serbian judiciary cannot at present be said to be independent and autonomous because there has been no lustration of judges and prosecutors to speak of, both among re-elected and non-re- elected holders of judicial office.”
RR heeft daarom op 21 juni jl. een petitie aangeboden aan de Vaste Commissie van Europese Zaken van de Tweede Kamer waarin wordt verzocht om bij de beoordeling inzake de toetreding van Servië tot de EU ook aandacht te besteden aan de vraag in hoeverre de huidige Servische aanpak van de herziening van de ontslagprocedure van de rechters ook daadwerkelijk voldoet aan Europese standaarden. Een eerder bericht hierover op de website vindt u hier, de petitie is hier te vinden. Op 10 augustus jl. heeft RR een brief aan Barroso (met afschrift aan diverse ‘stakeholders’). Een eerder bericht hierover op de website vindt u hier, de brief is hier te De slotalinea van de brief luidt:
“It is beyond dispute that the extradition by Serbia of the war crime suspects Mladic and Hadžić to the International Criminal Tribunal for Former Yugoslavia should be considered – in terms of the Rule of Law – as a step in the right direction. Nevertheless it seems unacceptable that a country where the independence of the judiciary is under such high pressure, would be granted the status of candidate country. We therefore urge your Commission to evaluate these developments concerning the Serbian judiciary in the coming months with the utmost care.”
Het plan bestaat om namens RR een waarnemer de hoorzitting bij de HJC te laten bijwonen van de (eveneens ontslagen) voorzitster van rechtersvereniging JAS. Aanvankelijk stond de hoorzitting op 1 september jl. gepland. Op het laatste moment moest de reis naar Belgrado worden geannuleerd, nu anderhalve dag van tevoren de hoorzitting voor onbepaalde termijn was verdaagd.
RR zal de ontwikkelingen de komende maanden nauwgezet blijven volgen.